Herfstvakanties associeer ik nog altijd met de bietenoogst. Zo eind oktober is de tijd om de suikerbieten te rooien. In mijn jeugd op de boerderij een intensief werkje, vanwege het vele handwerk. Als de bietenzaadjes in het voorjaar in rijen zijn gezaaid, moet je ze als ze boven de grond komen, op één zetten. Je dunt ze uit zodat er steeds één plantje op een bepaalde afstand van elkaar overblijft en voldoende ruimte heeft om te groeien. Met de hand en op je knieën kruipend over de akker doe je dat werk.
En je raadt het al, het gebeurt meestal in een schoolvrijeperiode. Hoe meer mensen hoe sneller het gaat. Geef mijn vader eens ongelijk. Je hebt een krabbetje in je hand. Een klein driehoekig stukje metaal met een handvat. Je kunt ook meteen het onkruid verwijderen dat rondom de bietenplantjes opkomt, maar dan moet je wel het verschil weten.
Onkruid wieden
De bieten groeien niet zo snel als de aardappelen als ze eenmaal boven de grond komen. Daarom heeft het onkruid vrij spel en als dat niet verwijderd wordt, delgen de bieten het onderspit. Dus je moet meerdere keren door de bietenrijen om het onkruid te wieden. De paden tussen de rijen kan je staand schoffelen of met een speciaal machientje schoonhouden. Je gebruikt een rolschoffel die lijkt op een klassieke gazonmaaier, of een apparaat waaraan twee schoffels schuin zijn gemonteerd met een wiel ervoor dat je door de aarde kunt voortduwen. Een goede work-out voor je spieren.
Gelukkig heeft mijn vader niet veel hectares bieten, maar het land is groot genoeg om tamelijk gefrustreerd te raken. Als je namelijk bezig bent met wieden, zie je het onkruid alweer opkomen op de plekken die je een paar dagen eerder hebt opgeschoond.
Bieten rooien
In de herfstvakantie worden de bieten gerooid. Tegenwoordig is alles gemechaniseerd en zijn er speciale rooimachines voor ontwikkeld, maar in mijn jeugd ging dat allemaal nog met de hand. Je trekt de bieten met je beide handen uit de grond en legt ze in een redelijk rechte lijn. Daarna moet je het loof van de bieten scheiden. Dat doe je met een scherpe stick en met een felle beweging onthoofd je de bieten. Daarna kan je ze in een kar verzamelen. Bukken, oprapen en in de kar gooien. Dat ga je voelen in je rug.
Een volle kar gaat naar de plek waar de bieten worden verzameld voordat ze naar de suikerfabriek gaan. Het loof doet dienst als koeienvoer en mijn vader kuilt het in, zoals dat heet. Met een vork pak je het loof van het land op en gooit het in de wagen. Later mag je de kar weer uitladen op de plek waar de kuilbult komt. Liefst zo dicht mogelijk bij de boerderij.
Rampjaar
Kortom de bietenoogst is een arbeidsintensieve bezigheid. En daarnaast blijft het altijd afhankelijk van de weersomstandigheden. Zo is het dit voorjaar extreem nat geweest waardoor de boeren hun land niet kunnen bewerken (met het zware materieel). Met als gevolg dat de bieten laat gezaaid zijn, en ze gedijen niet goed in een te natte grond. Ze ontwikkelen geen goed wortelstelsel en zijn gevoelig voor schimmels. De zomer is weer droog geweest, waardoor de wortels niet lang genoeg zijn om voldoende water op te nemen om te groeien. De opbrengst zal in dit rampjaar niet hoog zijn, vrees ik.
Het is ook nog de vraag of de bieten op tijd geoogst kunnen worden, met de rare maatregelen van de overheid dat de bietenoogst voor een bepaalde datum klaar moet zijn. Kortom met bieten is er altijd wel iets. Ik ben blij dat ik daarvoor niet meer op mijn knieën hoef.