Het parkeerterrein bij de bibliotheek staat vol auto’s. Toch moet ik mijn voertuig kwijt. Ik manoeuvreer langs de slordig geplaatste fietsen, fatbikes en scooters en hoop dat aan het eind – om de bocht – nog een plekje vrij is. Gelukkig, dat lukt. Nu maar hopen dat andere parkeerders mijn auto niet blokkeren.
Hilversum in gesprek met…
Vanavond een aflevering van ‘Hilversum in gesprek met…’, een discussie- en interview-programma waarbij een gast uit de wereld van de literatuur, wetenschap en media geïnterviewd wordt in het theater van de bibliotheek.
Omringd door nieuwsgierige dames zie ik de auteur al zitten, die straks door Cisca Dresselhuys, oud-hoofdredacteur van Opzij, geïnterviewd gaat worden. Blauwe polo, spijkerbroek met sneakers, kale kop en grijzende baard. Gerbrand Bakker ziet er casual uit. Jeugdig ook – hij is van 1962. Ik ben een groot fan en heb zijn boeken met veel plezier gelezen.
Zo’n veertig mensen – vooral vrouwen – zijn aanwezig. Ciska en Gerbrand nemen plaats in twee rode stoeltjes op het podium, ernaast staat een laag tafeltje. Ze gebruiken handmicrofoons; het gesprek is naderhand ook als podcast te beluisteren. De microfoons, doen het ondanks fanatiek kloppen op het spreekijzer niet. Cisca geeft de hare aan Gerbrand. ‘Jij bent een man, jij hebt er meer verstand van.’
Een zucht gaat door de zaal, niet echt feministisch.
Huis in de Eifel
Het gesprek opent met de vraag of de schrijver zijn huis in de Eifel al verkocht heeft? Maar het blijkt dat de verkoop is ingetrokken. Gerbrand die onlangs met zijn vriend M. in het huwelijk is getreden wil het koophuis in Duitsland toch niet van de hand doen. In Amsterdam hebben ze ook nog een huurhuis. Gerbrand zegt dat het hebben van twee woningen een nadeel is. ‘Je pendelt voortdurend tussen twee locaties en kunt nergens deelnemen aan een club of vereniging, omdat je er vaak niet bent.’
Een laatkomer wordt vriendelijk door de auteur begroet. Ze worstelt zich door het zware gordijn dat voor de deur hangt en zoekt een plaatsje achterin.
De tuin van het Eifelhuis is vaak onderwerp in zijn dagboeken. Bakker heeft er zelfs een column over gehad in Trouw. Omdat het aanvankelijk niet goed lukte met een schrijverscarrière heeft Bakker een opleiding tot hovenier gevolgd om van een hobby zijn werk te maken. Zijn tuin die op een helling ligt, is inmiddels helemaal ingericht en daar kan Gerbrand niet meer zijn energie in steken. Alhoewel, onderhouden blijft natuurlijk altijd noodzakelijk, snoeien en onkruidvrij houden.
Depressies
Bakker kampte jarenlang met depressies, nu gaat het goed (met medicatie). Maar hij geeft toe dat hij bezig moet blijven. ‘Verveling is killing, daar kan ik slecht mee omgaan. Ik moet actief bezig zijn, anders schiet ik in de stress.’
Hond Floris die naast partner M. ook mee is, steelt de show door op het podium heen en weer te lopen en proberen water uit een glas op het tafeltje te drinken. Hij krijgt een eigen drinkbak en na wat geslobber nestelt hij zich op de schoot van de auteur, wat natuurlijk een vertederend plaatje is.
Ik had altijd de indruk dat de auteur een beetje nors was, maar daarvan blijkt niks. Hij is in een goede bui, terwijl het een moeilijke periode voor hem moet zijn, want zijn moeder is net twee weken geleden overleden. Bakker wil het daar liever niet over hebben. Het is nog te vers. ‘Je behoort in rouw te zijn, maar het is bij mij nog niet ingedaald. Ik weet nog niet wat het inhoudt om wees te zijn.’
Nieuw boek
Bakker is van plan om een nieuwe roman te schrijven, na ‘Kapperszoon’. ‘Maar ik weet nog niet waarover.’ Op zijn blog heeft hij lezers om ideeën gevraagd. Die heeft hij veelvuldig gekregen, maar dat was een domme ingeving, geeft hijzelf toe. ‘Een opzet voor een nieuw boek moet toch vanuit de schrijver zelf komen.’
Naast zijn romans en essays schrijft hij ook autobiografisch werk in de reeks Privé-domein van uitgeverij de Arbeiderspers. ‘Jasper en zijn knecht’ (2016), ‘Knecht alleen’ (2020), ‘Moeder, na vader’ (2023) en afgelopen augustus is er een vierde deel uitgekomen: ‘Aan mij heb je niks.’ Een uitspraak van zijn moeder die ze deed als er een beroep op haar werd gedaan. Deze egodocumenten zijn een doorslaand succes, een beetje tot verdriet van zijn eigen uitgever Eva Cossée.
Ik lees deze dagboeken met plezier. Het is wonderlijk hoe Bakker het dagelijks leven kan treffen. Hij bezit het talent om normale mensen – zijn familieleden, buren in de Eifel – zo te portretteren dat ze iemand worden. Daarnaast beschrijft hij het wel en wee van het schrijverschap. Zijn verslagen van lezingen – zoals vanavond – zijn vermakelijk. Het zal zijn heldere, recht-voor-zijn-raapstijl zijn, waardoor het zo lekker wegleest. Leerzaam, humoristisch en aangrijpend.
Geloof je in God?
Er is voor mij nog een andere reden om naar deze lezing te komen, namelijk om uit te zoeken of Gerbrand Bakker een geschikte gast is voor het tv-programma ‘De Verwondering’. Maar dat wordt meteen aan het begin van het gesprek de grond in geboord. ‘Geloof je in God?’
‘Ik neem zelf graag de verantwoordelijkheid over alles wat ik doe of laat. Het is te gemakkelijk om dat in de handen van een hogere macht te leggen.’
Nee, geen enkel geloof of levensbeschouwing, terwijl lezers dat vaak wel denken op grond van de titel van zijn bestseller ‘Boven is het stil’. Maar het is dus daadwerkelijk stil daarboven. ‘Voor mij is ‘boven’ gewoon een zolder,’ zegt hij geamuseerd. Daarmee bevestigt hij voor mij de titel van zijn laatste boek ‘Aan mij heb je niks’.