Laten we wel wezen, al die smartphones hebben een eind
gemaakt aan het edele beroep van schoolfotograaf. Er worden geen portretten
meer van de kinderen gemaakt, omdat te weinig ouders die bestellen. Soms worden
er alleen klassenfoto’s geschoten. Het einde van een tijdperk. Elke moderne
ouder heeft nu wel duizenden foto’s van zijn kinderen. Ze kunnen zichzelf zien
groeien op die foto’s. Ze zien hun tanden uitvallen en aangroeien, hun haar
langer worden, het eerste dons groeien op het gezicht of ze zien de neten in het
haar zitten die bestreden moeten worden door de luizenmoeder– zo scherp zijn
die foto’s tegenwoordig ook nog eens.
Ik ken een man van ver in de vijftig, die heeft ongeveer tien foto’s van zichzelf als kind. Mijn ouders hadden geen fototoestel dus zoveel werd er niet op de gevoelige plaat vastgelegd bij ons thuis. Kwam er dan eens een tante of kennis met een fototoestel op bezoek dan was leiden in last. Als kind had ik blijkbaar al een hekel aan foto’s van mezelf.
Ik herinner me de dag waarop we als gezin voor het huis van
mijn oma moesten poseren. Eerst moest je je omkleden in je zondagse tenue, weer
die kriebelende korte broek aan, of dat belachelijk geruite jasje met die
vlinderstrik. Nee, het was iedere keer huilen of stampvoeten en dus geen
‘gezellige’ foto.En wie wil er nou
een chagrijnig kind aan de muur of in het fotoalbum? Grappig dat er twee van
dit soort geënsceneerde foto’s tussen zitten.
Als ik het familiealbum doorblader zie ik ook niet veel
foto’s van de schoolfotograaf. Ik koester de groepsfoto van de hele Gereformeerde
lagere school toen ik in de eerste klas zat. Als je het weet kun je me zien
zitten, maar het is in die grote menigte een zoekplaatje. De klassenfoto van de
zesde klas, voor de inmiddels niet meer in gebruik zijnde Gereformeerde kerk,
bekijk ik met een glimlach. Wat is er geworden van al die twaalfjarigen, die
daar keurig in het gelid staan opgesteld?
Een heel merkwaardige foto zit er ook tussen, een fotograaf met een wat andere opvatting over schoolfoto’s, geschoten in het wild op het schoolplein. Zo te zien was het een dag waarop het regende en we gymles hadden, want ik heb mijn proportioneel grote witte gymschoenen een beetje verloren in de hand. Niet echt een flatteuze foto van deze tienjarige, ik voelde me ook toen een beetje overvallen, een beetje kwetsbaar.Daarmee is het eigenlijk een niet-alledaags beeld uit het dagelijks leven van mijn lagere school geworden, in zwart-wit vastgeklonken.
Nu dan schuilt er in mijn zus een betere fotograaf. Ze heeft me met haar nieuwe toestel vastgelegd in een klassieke pose, waar ik wel erg blij mee ben. Tegen een misschien wat te drukke achtergrond legde zij haarscherp mijn weelderige sproetjes vast. Kundig ving ze mijn jeugdig enthousiasme terwijl ik daar zit in mijn hemelsblauwe T-shirt dat al een unicum op zich was. ‘In zo’n werkhemd laat je je toch niet fotograferen!’ zal mijn moeder ongetwijfeld hebben uitgeroepen toen ze het resultaat zag. Maar ach, het was in de jaren zeventig aan mijn flower-power-peace ketting te zien. En ik ben trots op deze foto!
