Rampen met veerboten, zoals de Herald of Free Enterprise en de Estonia gebeuren gelukkig niet aan de lopende band, maar ze zijn ook niet uit te sluiten. Daarom is het goed dat de diverse hulpdiensten met een bepaalde regelmaat ongelukken met ferry’s gaan oefenen. Begin juni staat een grootscheepse rampenoefening met een veerboot van DFDS voor de kust van IJmuiden op het programma. De kustwacht deed een oproep voor ‘vrijwillige slachtoffers’. Ze vroegen om maximaal vijfhonderd figuranten. Binnen een mum van tijd hadden al meer dan twaalfhonderd mensen zich aangemeld.
Wervingsfilmpje
Begrijpelijk want het is ook een groot avontuur om zo’n in scene gezette reddingsactie een keer mee te maken. Misschien zag het wervingsfilmpje er ook wel te gelikt uit. https://youtu.be/6OOuA2iqXFs
De reacties waren overweldigend. Variërend van: ‘Ik heb mijn vaarbewijs, ik kan die veerboot wel varen tijdens de oefening’, ‘ik heb als stuntman veel ervaring in filmproducties’ tot ‘het lijkt me gaaf om met een helikopter van boord te worden gehaald.’ Maar zo werkt het niet, om de reddingsactie zo reëel mogelijk te laten zijn, hebben ze veel opvarenden nodig, vandaar de oproep. Ze zoeken echt figuranten met een goede conditie, die in staat zijn om op een wiebelend schip over te stappen in een sloep.
Daarnaast huurt men ‘professionele slachtoffers’ in, die een jarenlange training hebben gevolgd om de rol van slachtoffer te kunnen uitoefenen en ook hun eigen verwondingen bijna levensecht kunnen schminken. Een apart slag mensen, ze gaan helemaal op in hun rol, en weten het hulpverleners soms knap lastig te maken.
Veerbootramp Lauwersoog
Ik heb tijdens mijn tv-jaren menig oefening meegemaakt. Het is altijd een enorme happening. Ik denk aan de veerbootramp in Lauwersoog voor het programma Ambulance, de reddingen op zee met de marine en de SAR vanaf Vlieland. Of de items over de reddingsbrigade van de KNRM, die trouwens dit jaar hun tweehonderdjarig bestaan viert.
Een keer in de vijf jaar is er zo’n grootscheepse rampenoefening (LIVEX). Het is bedoeld om van te leren. Een compleet scenario wordt van A tot Z geoefend. Het begint met de melding van een brand aan boord van de ferry en hoe de diverse hulpdiensten via de meldkamer worden ingeschakeld. Reddingshelikopters vliegen af en aan, reddingsboten varen meteen uit, en de brandweer schakelt blusvaartuigen in, ambulance moeten in de haven klaarstaan.
Hoe snel en soepel verloopt dit plan, wie heeft de leiding? Hoe gaat de triage – het beoordelen van de ernst van de verwondingen – wie dus als eerste hulp krijgt of niet meer te redden is. En hoe krijg je honderden opvarenden met eventueel verwondingen zo snel mogelijk van boord en veilig aan wal om ze vervolgens naar ziekenhuizen of opvanglocaties af te voeren. Deskundigen houden de oefening in de gaten en beoordelen wat er goed en fout gaat, waarbij vooral ook de communicatie tussen de diverse hulpdiensten belangrijk is.
Slachtoffers
In Lauwersoog keek ik mijn ogen uit wat er allemaal bij kwam kijken en hoe massaal zo’n oefening is. https://youtu.be/RJu0yoluVp8 Ik was ook verwonderd hoe echt de slachtoffers acteerden. Sommigen bleven maar kermen, waarbij een hulpverlener uiteindelijk tegen diegene zei: ‘Mevrouw, u mag stoppen, want ik heb zojuist een sticker op uw shirt geplakt waaruit blijkt dat u inmiddels aan uw verwondingen bent bezweken.’
De mevrouw hield dan onder protest op met schreeuwen en bleef doodstil in het gewondennest liggen, waarna er ook geen contact meer met haar te krijgen was. Pas nadat het algemene sein ‘einde oefening’ werd gegeven, kwam ze weer tot leven.