Een vertegenwoordiger aan huis, kent u het nog? In mijn jeugd komen er regelmatig venters langs de boerderij. Zo is daar iedere week de kruidenier – ja, echt waar – die het boodschappenlijstje komt halen. Mijn moeder schrijft met haar scheve hanenpoten in het huishoudboekje de dingen die ze nodig heeft uit de winkel en de grutter – natuurlijk van de juiste gezindte – brengt de artikelen keurig in een kartonnen doos aan huis. Hopelijk heeft hij er een extraatje voor de kinderen bijgedaan. Een koetjesreep of een sinaasappel, die we dan natuurlijk pas op zondag krijgen. Het is de bezorgdienst van Albert Heijn avant la lettre.
Voor mijn vader komt de vertegenwoordiger van de Landbouwbank, voor veevoer of de bestelling van kunstmest of houten palen om het land af te rasteren met schrikdraad. De een in een lange stofjas, de ander keurig in een pak. Dan zijn er nog de onregelmatige huis-aan-huisverkopers met linnengoed, huishoudartikelen, kleding, zoals overalls of een opmerkelijke handelswaar: de complete Winkler Prins. Met kinderen die naar school gaan toch een must, is de slimme redenatie van de verkoper. Goed dat mijn ouders daar niet in meegaan. Wel hebben we een tijdje een abonnement op Het Beste van Readers Digest. Hoe we daar aan zijn gekomen zou ik niet kunnen zeggen, maar dat we er weer moeilijk van af kwamen, weet ik nog wel. Toch is zo’n tijdschrift handig als je een spreekbeurt op school moet voorbereiden. Zo heb ik er eentje gehouden over de Rote Armee Fraktion (RAF) en over de paarden in de Camargue. En voor een verzamelaar als ik ben is het leuk om het boekenplankje iedere maand met een exemplaar te zien groeien.
Vertegenwoordiger, het is een uitstervend beroep. Ja, nu wordt je belaagd door de energie-jongens die je op een dwingende manier een ander energiecontract willen aansmeren, omdat je anders een dief van je eigen portemonnee bent. In ons trappenhuis hebben we de afspraak dat als je zo’n figuur binnenlaat je hem moet verzoeken niet bij de buren aan te bellen. Dat mag alleen als hij eerst weer naar buiten gaat en via de algemene buitendeur aanbelt. Zo kun je ze makkelijker afwimpelen en heb je ze niet meteen voor je neus staan.
Voor een vertegenwoordiger in stofzuigers heb ik een uitzondering gemaakt. Op een ochtend krijg ik een telefoontje van een dame die vol lof over de gemakken van een Kirby stofzuiger begint. Nu heb ik een prima werkend zuigapparaat, maar ik word getriggerd door de naam van het merk. Meteen ben ik in gedachten terug bij een lang weekend met vrienden in Brussel. Een van de jongens begon op een avond over de Kirby en wat voor een geweldig apparaat dat wel niet was. We hebben hem er het gehele weekend mee geplaagd: ‘It’s amazing, Mike! Kijk eens hoe geweldig hij zuigt!’ Met een mooie, ruime roze zak, Mike! Wow, fantastisch! My house is Kirby-clean.’ Het wordt een running gag. Dus daarom ben ik nu een en al oor. Ik wil het supersonische apparaat van Amerikaanse makelij weleens zien. Dus ik stem bij hoge uitzondering toe in het maken van een afspraak waarbij een van de vertegenwoordigers met het apparaat langs zal komen.
Anderhalve week later gaat de bel. Ik doe open en wacht gespannen af. Ik hoor de voetstappen in het trappenhuis en om de bocht verschijnt het vrolijke hoofd van een jongeman in een keurig pak met in zijn hand een grote, zo te zien, zware koffer. We schudden elkaar de hand en ik nodig hem binnen.
‘Heb je zin in koffie?’
‘Ja, graag…’
Tijdens het koffiedrinken blijft de koffer gesloten. We hebben het over koetjes en kalfjes. Ik kom er al snel achter dat de verkoper van Iraanse afkomst is en nu twee jaar voor de Kirby distributeur werkt. En dan is het hoog tijd om de koffer te openen, want ik wil de stofzuiger zien. Het is een heel speciale, de Kirby Avalir2. Het duurt even voordat de keurige jongeman het apparaat in elkaar heeft gezet. Een fleurige zak siert de lange steel.
‘In elke gewenste kleur verkrijgbaar. Aluminium, onverslijtbaar, een aanschaf voor je leven. Ben je klaar voor een demonstratie?’
‘Ja, nou en of.’
‘We gaan het volgende doen, heb je zin in een wedstrijdje?’
Ik kijk hem vragend aan.
‘Welke stofzuiger het meeste stof hier van deze vloer verwijderd.’
Ik ga de uitdaging aan en pak mijn Miele erbij. Ik mag eerst een afgebakend stukje van de sisalvloer zuigen. Dan volgt de verkoper met zijn fancy apparaat. Tot mijn verbazing zuigt hij nog veel vuil uit het stukje vloer dat ik net grondig heb gezogen.
‘Bewijs 1,’ zegt hij trots. ‘We doen nog een keer hetzelfde, maar nu doe ik dit stukje filter in de luchtuitlaat van jouw apparaat.’
Na weer een nieuw stukje gezogen te hebben verwijderd hij het aangebrachte filter dat tot mijn schrik helemaal vies is. Zijn Kirby verzameld het vuil in een verzegelde ruimte, zoals zijn demo laat zien.
‘Bewijs 2, echt schoon, blaast geen vervuilde lucht terug de kamer in en gebruikt ook nog minder stroom door de zuinige motor. Allemaal winst.’
Hij kijkt eens kritisch naar mijn vloer. Her en der zitten kringen die ontstaan zijn doordat mijn kat het soms nodig vindt om zijn eten over de vloer uit te kotsen. Deze vlekken zijn moeilijk te verwijderen.
‘Wil je dat ik deze hier,’ hij wijst een behoorlijke kring aan, ‘voor je verwijder?’
Ik aarzel als hij een soort shampoo uit de koffer pakt. ‘Ho, ho wat ga je doen?’ Ik heb geen goede ervaring met boenen in zo’n vlek. De plek wordt alleen maar groter, de sisal kleurt anders en daardoor is het juist nog meer zichtbaar. ‘Ik neem aan dat je niet mijn hele kamer gaat doen?’
‘Nee, dat ben ik niet van plan. Ik wil alleen laten zien dat ik die vlek gemakkelijk kan schoonmaken!’
‘Nou, laat dan maar zitten, want dan krijg ik kleurverschil.’
‘Maar dan kun je na aanschaf zelf de rest doen!’
Wie zegt dat ik tot aankoop overga, denk ik.
De verkoper laat het er niet bij zitten en komt met de volgende mogelijkheid. ‘Ben je allergisch of heb je last van astma?’
‘Nee, hooikoorts maar… ‘
‘Met deze borstel,’ opnieuw doet hij een greep in de koffer. ‘Met deze roterende borstel kan je huisstofmijt en allerlei vuil uit je bank halen, zelfs uit je matras. Erg handig. Goed voor je gezondheid.’
Overtuigend is hij wel.
‘En wat kost zo’n setje bij elkaar?’
‘Ja, dat is afhankelijk van de uitbreidingen en accessoires die u erbij neemt, maar zoals hij daar staat 3000 euro.’
Ik fluit tussen mijn tanden. ‘Dat is geen kattendrek.’
De verkoper blikt noch bloost. ‘Ik heb begrepen dat je last hebt van kalkaanslag en dat je om een demonstratie hebt gevraagd om het te verwijderen.’
Ik knik.
‘Als jij nou even je geld gaat tellen dan ga ik naar beneden om de natte hulpstukken uit de auto te halen, want die ben ik vergeten.’
Als hij de deur uit is, loop ik om het apparaat heen. Dit is hem dus, de Kirby. Mike, amazing, maar wel poepie duur!
Veel tijd om hem te bewonderen heb ik niet, want de jongeman staat alweer achter me en is druk bezig de borstel te vervangen voor een kalkverwijderaar met stoom. ‘Waar is de douche?’
‘Kom maar mee.’ Ik schuif het douchegordijn opzij. ‘Voila.’
‘O ja, ik zie het.’
Hij zoekt naar een stopcontact in de keuken en zet met een druk op de rode on-knop de Kirby aan het werk. Driftig begint hij op de kalkaanslag van de tegelvloer te boenen. Er zit een hardnekkige plek waar blijkbaar bij de vorige bewoner een lekkage is geweest en ik ben er al menig keer mee aan de slag gegaan om het te weg te krijgen. Zonder resultaat. Ook bij de Kirbyverkoper gaat het niet zo soepel als hij verwacht had. Hij benadert het positief en laat zich niet vermurwen ‘Zie, het wordt mooi kalkvrij,’ probeert hij.
Maar ik wijs hem op het kalkhoopje.
‘Ja, dat is lastig, maar ook dat krijg ik weg.’ Hij drukt nog eens steviger tegen de stoomborstel. Na vijf minuten nog geen verschil. Het jasje is uit en de meneer ligt op z’n knieën op de tegelvloer. Z’n glanzende stropdas heeft hij in zijn overhemd gestopt. Ik kan een glimlach niet onderdrukken. Ik ben in een ondeugende TellSell-reclame terechtgekomen. Stiekem komt het liedje van Margreet Dolman – een Paul Haenentypetje – in mij boven: ‘Buk, buk, buk nog een keer.’
Met een rood hoofd komt de man overeind. Eigenlijk heb ik het wel een beetje met hem te doen, ik zal maar niet over bewijs 3 beginnen.
‘Sorry, maar ik krijg het niet helemaal weg,’ geeft hij toe. Ook ik verklaar dat me dat tot nu toe niet is gelukt. Als goedmakertje bied ik hem nog een bakkie koffie aan. Terwijl hij zijn kleding recht schikt en de Kirby in de koffer doet, probeert hij me over te halen tot de aankoop. Ik geef toe dat ik schrik van het vuil dat nog blijft liggen met mijn vertrouwde Miele, maar dat ik de prijs toch exorbitant hoog vind. En wanneer ga ik nu al die functies gebruiken, zoals stofvrij schuren of mijn vloer shampooën? Hij doet nog een uiterste poging mij over de streep te trekken. Ik beloof dat ik er over na zal denken en met die belofte nemen we afscheid. Vanuit het raam zie ik dat hij in een nieuwe Mercedes-Bentz wegrijdt. De zaken gaan blijkbaar goed. Een paar dagen later belt de vertegenwoordiger mij. Hij zakt met zijn prijs naar 2200 euro, maar ik zeg van de koop van te zien en wens hem meer succes bij andere klanten.
Een aantal maanden later is de hardnekkige kalkplek in de douche verdwenen. Mike, it’s amazing!