Wie gebruikt de app niet bij het plannen van een fietstochtje of een uitje naar het strand? Buienradar is een drukbezochte website. Je kunt de app voor twee zaken gebruiken: wordt er – meestal binnen de komende drie uur – neerslag bij mij in de buurt verwacht? En wat is de weersverwachting voor de komende dagen?
Als gebruikers varen we blind op deze informatie, zonder zelf kritisch naar de lucht te kijken. Vaak levert dit een betrouwbare weersverwachting op. Maar in het geval van extreme weersituaties, zoals hevig onweer, zware sneeuwval, intense regen, waarbij de verschillen soms enorm zijn op korte afstand, slaat de app de plank compleet mis.
Hoe betrouwbaar is Buienrader?
Een tijdje terug had ik behoefte aan een wandeling. Ik kies een van de bekende routes die ik vaker maak. Het is een beetje buiig weer. Ik check de Buienradar en die geeft aan dat het de komende twee uur droog blijft. Later op de middag wordt er regen verwacht, zie ik aan een rode stip die over de regio Hilversum schuift. Dus ik doe mijn oortjes in en begin aan de wandeling.
Op de heenweg is er niks aan de hand, maar als ik me na een half uurtje omkeer zie ik aan het dreigende wolkendek dat ik bedrogen uit ga komen. Ik verstevig mijn pas, maar even later laten dikke druppels donkere vlekken achter op mijn T-shirt. Binnen een paar minuten loop ik midden in een hoosbui. Het water staat in mijn schoenen. Bij de eerste bebouwing schuil ik onder een afdakje, maar ik zie aan de donkere lucht dat het voorlopig niet meer droog gaat worden. Ook de Buienradar geeft nu aan dat ik me op dit moment midden in de rode zone bevind… Als een verzopen kat kom ik thuis.
Hoe kan de buienradar er zo naast zitten? De app maakt gebruik van informatie van verschillende neerslagradars (in Nederland staan die in Den Helder en Herwijnen). De radars zijn non-stop bezig de hemel af te speuren naar regendruppels. Ze zenden radiogolven uit en die worden teruggekaatst wanneer ze op een druppel botsen. De radartoren vangt dat signaal op. Uit de tijd die er tussen het verzenden en ontvangen zit, is af te leiden op welke afstand de regen zich bevindt. Hoe sterker het signaal terugkomt, hoe harder het regent. Soms zijn buien zo hevig dat ze als het ware een ondoordringbaar gordijn voor de radar vormen. De eventuele neerslag die zich nog achter de bui bevindt, kan gewoonweg niet worden waargenomen.
Een andere reden voor misinformatie is dat er een kleine vertraging zit in Buienradar. Daardoor staan buien die net zijn ontstaan er niet op. De radar doet er namelijk een paar minuten over om 360 graden rond te draaien. Vervolgens duurt het nog eens een paar minuten voordat de radarbeelden zijn doorgegeven en online komen. Als een bui ontstaat vlak nadat de radar is gepasseerd, kan het dus tot tien minuten duren voordat hij op de weerkaart verschijnt.
Buienradar probeert dit te ondervangen door zo veel mogelijk radars te combineren, waaronder de buitenlandse. Maar het radarsignaal kan verstoord worden door allerlei obstakels zoals hoge gebouwen, elektriciteitsmasten, windturbines of hijskranen, maar ook door atmosferische condities.
In andere gevallen is de neerslag zodanig licht (kleine druppels) dat de radar er dwars doorheen kijkt. Deze motregen wordt dan niet gedetecteerd. En soms gebeurt het dat de radar terecht regendruppels ontdekt, maar dat deze al verdampen voor ze de grond raken.
Dus helemaal foutloos zullen de weersverwachtingen nooit worden. Het weer blijft grillig, er zullen altijd momenten zijn waarop het zich weet te ontworstelen aan de modellen waarin de app het weer probeert te vangen.
Je zou verwachten dat de Buienradar het meest gecheckt wordt bij voorjaarsbuien of op regenachtige herfstdagen. Niks is minder waar. De topdrukte valt in de zomer, op een augustusdag waarop iedereen zich afvraagt of de BBQ aankan, de tuindeuren open kunnen blijven staan, en of het de ideale stranddag is. Iedereen wil dan weten of het weer zo ineens kan omslaan in heftig onweer of dat er een onverwachte plensbui in de buurt is.