Hopelijk verloopt het Eurovisie Songfestival deze week minder chaotisch dan de vorige keer dat Italië het festival organiseerde. In 1990 wint Toto Cutugno met in mijn visie een kwezelliedje. De Berlijnse muur is net gevallen en Europa werkt aan haar eenheid en deze song – als een van de velen dat jaar – getuigt ervan. https://youtu.be/I2R1PtwNbsI Dus in 1991 gaat het circus naar Italië. Maar de wereld verkeert in oorlog net zoals nu. De Golfoorlog is gaande en ook op de Balkan rommelt het. Op het allerlaatste moment wordt van locatie veranderd omdat het cinemacomplex Cinecittà in Rome beter te beveiligen is. Dus geen uitzending vanuit de badplaats Sanremo.
Het is een lange avond, zoals meestal. Er is een limiet van tweeëntwintig landen en Nederland doet voor de tweede keer niet mee, omdat het Dodenherdenking is. Toch ga ik er weer lekker voor zitten. Ik woon in Maastricht op dat moment en steun onze Zuiderburen die de ook in ons land zeer populaire band Clouseau naar Rome sturen. https://youtu.be/4OAL0Z6C5ys Het is niet een van hun beste en lekker in het gehoor liggende nummers en het succes valt tegen.
Er is een uitgesproken favoriet en dat is de Zweedse Carola. https://youtu.be/cYj2-w6GtuE Ze doet voor de tweede keer mee, en bij de repetitie oogst ze veel lof. Maar op de avond van het werkelijke optreden gaat alles mis. De kijkers hebben het niet in de gaten, maar de zaalversterking valt uit en het publiek in de zaal ziet alleen een druk bewegend meisje wier haar door een windmachine uit de plooi wordt geblazen. Na enige commotie hoeft ze niet nogmaals te zingen omdat het voor de jury’s wel te horen en te zien was.
Na haar treedt de Frans-Tunesische Amina op. Zij is voor mij een revelatie. Als ik haar zie en het nummer hoor, ben ik meteen verkocht. Wat een geweldig lied, het beste Eurovisienummer tot nu toe voor mij! Met een prachtige performance. Na een flirt met haar oranje sjaal naar de accordeonist weet ik het zeker: de douce points zijn voor haar. https://youtu.be/PnxEBAoCZIw C’est la dernier qui a parlé qui a raison.
De uitzending is vanuit een filmstudio en oude Italiaanse filmfragmenten keren veelvuldig terug. Alle deelnemers introduceren zichzelf door het zingen van een Italiaanse evergreen. Achter de schermen blijft het rommelen met de verbindingen en de communicatie. De Duitse televisie is haar commentator kwijt en maakt uiteindelijk gebruik van een krakende telefoonverbinding. Ondertussen doet het presentatieduo – de beide Italiaanse winnaars Gigliola Cinquetti (1964) https://youtu.be/Utd9cHBPfRA en Toto Cutugno – hun best om de boel aan elkaar te praten. Ze staan gespannen met hun grote clipboards voor zich voornamelijk de hele avond Italiaans te rebbelen. Vooral Toto is erg druk, zijn Engels is belabberd, hij verbasterd veel songtitels en namen van artiesten. Uiteindelijk maakt hij er maar een running gag van. De commentator van de BBC verzucht dat hij nog nooit een uitzending heeft meegemaakt waarin er zoveel geouwehoerd wordt. ‘I have never heard so much talk on the Eurovision stage in all my life.’
Nu hebben Italianen daar wel een handje van. Ik volg hun San Remofestival – omdat de winnaar daarvan vaak naar het Songfestival gaat – en daar moet je ook door een hoop Italiaans gewauwel heen bijten.
Na de tweeëntwintig optredens is het eindelijk tijd voor de jurering. De artiesten zitten letterlijk in de green-room. Er ligt een appelgroen tapijt op de vloer. Het presentatieduo blijft lekker aan het haspelen. Af en toe zie je de wanhoop in hun ogen: klopt het wat ik zeg. Ook de EBU-voorzitter Frank Naeff krijgt er subiet grijze haren van en moet vaak ingrijpen tijdens de puntentelling.
Al snel blijkt dat de jury’s geen unanieme winnaar hebben en dat de twaalf punten over diverse landen verdeeld worden, maar uiteindelijk komen enkele landen boven drijven, waaronder ook Malta dat voor dit jaar weer mee mag doen, omdat er door het afzeggen van Nederland een plekje is vrijgekomen.
Nadat twintig landen gestemd hebben gaat Zweden aan de leiding met 140 punten, Israël volgt met 134 en Frankrijk heeft 127. Bij de Cypriotische jury krijgen ze respectievelijk 6, 5 en 7 punten. Dus het blijft in evenwicht. Als laatste mag het organiserende land zijn punten geven. Het moet in het Frans wat weer problemen oplevert, maar alleen Frankrijk krijgt 12 punten en komt daarmee gelijk met Zweden op 146 punten, een ex aequo. Dat is een keer eerder gebeurd in Spanje (1969) toen er vier landen als eerste eindigden, waaronder Lenny Kuhr met Troubadour. Dat wil de EBU nooit meer, dus de regelementen zijn aangepast en nu wordt er gekeken naar de toppunten van de jury’s: wie heeft er het meest 12 punten gekregen? Ook dat aantal ligt gelijk. Maar helaas voor Frankrijk – en voor mij – heeft Amina maar twee keer 10 punten gekregen en Carola vijf keer. Dus zij gaat er met haar ‘Fångad av en stormvind’ met de winst vandoor. Erg zuur voor Frankrijk. Ik moet echt een nachtelijke troostborrel gaan drinken bij mijn favoriete Maastrichtse barman.
Tot op de dag van vandaag is er discussie over deze beslissing. Er is een uitgesproken kamp dat vindt dat Amina van de verdiende winst is beroofd: zie op de diverse fora. Waarbij meneer Rob Kirby het naar mijn mening goed onder woorden brengt: ‘Dit is het allerbeste Eurovisie lied allertijden en Amina gaf een absoluut onvergetelijke performance. Ik heb al haar albums gekocht. Amina is beroofd van de overwinning, maar zij blijft voor eeuwig in onze gedachten. Ik ben blij te lezen dat zovelen het met me eens zijn.’ #ESC1991 #ESC2022