Bij mij op het toilet hangt de spreuk: ‘Wie afgaat op het uiterlijk gaat echt af’. Je moet een ander mens beoordelen op zijn of haar innerlijk en niet op de uiterlijke verpakking. Ook dat mooie koppie of dat strakke lijf verlept op zijn tijd.
Als het over boeken gaat, geldt waarschijnlijk hetzelfde. Maar de praktijk werkt anders. Wees eerlijk: we all judge a book by its cover. Boeken met goede grafische afbeeldingen en opvallende omslagen verkopen meer exemplaren dan die zonder. In het boekenvak is de buitenkant erg belangrijk.
Op zoek naar een leuk boek, kijken we allereerst naar de cover of deze ons aanspreekt. Dat bepaalt de verkoopwaarde en het succes. Een goed boek met een slechte cover wordt niet verkocht. Een slecht boek met een goede cover (helaas) wel.
Reden genoeg om aandacht te besteden aan een mooie omslag. Veel schrijvers onderschatten dat. Alleen auteurs die naam hebben gemaakt zullen uit het schap worden gepakt vanwege hun naam op de cover. Minder bekende schrijvers zullen andere charmes in de strijd moeten werpen om aandacht te trekken.
Wekelijks verschijnen er heel veel boeken. Stap een willekeurige boekhandel binnen en een vloedgolf van keus overvalt je. De covers lijken maar één doel te hebben: om je – in een paar seconden bedenktijd – zo veel mogelijk te verleiden. Het moet een echte eyecatcher zijn. Het boekomslag is het eerste contactpunt met de potentiële lezer. Het is daarom een uiterst belangrijke marketing tool. Boeken zijn niet alleen te koop in de boekhandel maar ook op het web. Dus in een webshop moet de cover – vaak in een verkleinde vorm – ook meteen aanspreken en de titel goed leesbaar zijn. Boeken verkopen door mond-tot-mondreclame maar social media spelen tegenwoordig ook een belangrijke rol bij de verkoop. Nu mensen afbeeldingen kunnen ‘pinnen’, ‘liken’ en ‘sharen’ worden covers op internet overal gedeeld. Een omslag kan dus veel mensen bereiken – en dat allemaal gratis.
Uiterlijk en innerlijk moeten bij boeken met elkaar overeenstemmen. Je moet het genre aan de buitenkant kunnen zien. De gekozen uitstraling moet de juiste verwachting opwekken bij de lezer.
Is het boek een thriller of een proefschrift, non-fictie of een biografie? De cover moet hier direct duidelijkheid in scheppen. Het omslag kan een abstract, fotografisch, kunstzinnig of typografisch karakter hebben. Een abstract ontwerp leent zich meestal het beste voor non-fictie boeken. Terwijl een krachtige foto (of een uitsnede) in één oogopslag kan verraden waar het boek over gaat en tegelijk een gevoel opwekken bij een potentiële lezer. Ideaal voor fictie.
De afbeelding en de kleuren van het omslag moeten de belangrijkste boodschap van het verhaal in het boek vertegenwoordigen. Een illustratie of foto zegt veel over de hoofdpersonen of het hoofdvoorwerp. Soms kunnen enkele symbolen het verhaal – of een belangrijke boodschap – duidelijk maken. Een huidige trend in het boekenvak is een typografisch omslag. Louter letters, soms zelfs verkeerd afgebroken. Zie maar eens de nieuwe roman ‘Mijn lieve gunsteling’ van Marieke Lucas Rijneveld, die onlangs de International Booker Prize 2020 won.
Mensen zijn niet alleen visueel ingesteld, maar ze worden ook beïnvloed door emoties. Je kent misschien het gezegde ‘mensen herinneren zich hoe je ze hebt laten voelen, en niet wat je hebt gezegd’. De emotie die een omslag uitbeeldt moet de belangrijkste boodschap en de essentie van de inhoud weerspiegelen.
De titel van het boek is de basis van de cover en moet goed leesbaar zijn. Als de titel op zich krachtig is, hoeven er weinig visuele elementen aan de omslag worden toegevoegd. De cover moet niet te druk zijn. Less is more is het devies. Zowel voor tekst als voor het beeld.
Vergeet niet dat verschillende dingen samen moeten komen in de vormgeving van het omslag.
Een boektitel intrigeert, een omslag interesseert en een flaptekst informeert. Een passende goede flaptekst op de achterzijde van het boek is uiterst belangrijk. Het vertelt de lezer kort en krachtig over de inhoud. Zonder te veel weg te geven. Precies genoeg informatie moet de potentiële lezer triggeren om het boek te gaan lezen.
Het gaat om het totaalplaatje en vergeet daarbij de rug van het boek niet. Helaas beschikt de boekhandel niet over onbeperkte ruimte om boeken te tonen. Veel boeken staan met de rug naar voren in de boekenkast. Daarom moet de rug er ook tussenuit springen. Dat kan door signaalkleuren of een aparte typografie te gebruiken.
Een andere manier waardoor een boek kan opvallen is de keuze voor een bijzondere afwerking van de cover. Denk aan flappen, een paperback of een luxe hardcover uitvoering. Andere mogelijkheden zijn bijvoorbeeld een glanslaagje om bepaalde elementen uit het ontwerp te accentueren. Dit is de zogenoemde spot UV lak. Of kies eens voor pregen. Dit is een afwerking waarbij tekst als reliëf wordt aangebracht. Deze kan verhoogd of verdiept worden weergegeven. De toepassing is fraai te gebruiken in combinatie met gedrukte tekst.
Boeken zijn voor mij iets fysieks. Vergeet e-books, ik wil een boek kunnen bekijken, voelen en strelen, het papier moet glad zijn, de bladspiegel rustig. Ik wil verliefd worden op een boek. Als ik het aanbod check moet mijn oog meteen, nog in de loop, als bij een bliksemflits worden aangetrokken door een speciale boekcover. Dan ben ik verkocht en negeer ik de wijsheid die ik dagelijks kan lezen op mijn toilet.