Vanmiddag fiets ik langs de stormbaan naast het vliegveld Hilversum. Jonge rekruten in legergroen worden er gedrild. Ingespannen stoere gezichten, donkere zweetvlekken op borst en rug. Ze tijgeren door het zand, bestormen een klimmuur. Aan de kant staat een sergeant zijn longen uit zijn lijf te schreeuwen. De rookies hebben blijkbaar wat aanmoediging nodig. Ik heb met deze groentjes te doen. Ze worden klaargestoomd voor het leger. Maar ze doen dit vrijwillig. Immers de officiële verplichte dienstplicht is precies vijfentwintig jaar geleden voorlopig opgeschort.
Als tiener zie ik erg op tegen het vervullen van de militaire dienst. Na een studie moet ik eerst nog bijna twee jaar in dienst. Waarom heb ik geen broers die in dienst zijn geweest en kan ik me verschuilen achter broederdienst? Kort voor mijn achttiende levensjaar valt de enveloppe van defensie op de mat met de oproep voor de keuring.
Op een regenachtige novembermorgen moet ik me melden in Haren. Ik heb er zo geen zin in. Een grote zaal vol zenuwachtige puistenkoppen. ’s Ochtends is de intelligentietest. Mijn aanstaande zwager heeft me morsen geleerd dus bij die proef blijf ik als een van de laatsten zitten. Is dit wel zo’n goed idee geweest? ‘s Middags volgt de fysieke keuring. We staan in allerlei soorten gekleurde onderbroeken op een rij om voor de legerarts te verschijnen. Bij de gehoortest scoor ik slecht. Hé, is dit mijn uitweg om afgekeurd te worden?
Ik krijg een oproep voor een herkeuring in het Martini Ziekenhuis in Groningen. Het eerste wat ze doen is mijn oren uitspuiten. Ik heb daar een raar idee over. Ik denk dat als de spuit in mijn rechteroor gaat het oorsmeer er links uit zal komen. Een belachelijke gedachte natuurlijk! Wel blijkt het smeren erg nodig. Daarna word ik opnieuw aan een gehoortest onderworpen. Er is niks met mijn oren aan de hand. Ik ben goedgekeurd. Shit!
Ik kan natuurlijk nog weigeren en me beroepen op gewetenbezwaren en een vervangende dienstplicht gaan doen. Of uit de kast komen als homo, maar zal S5 niet mijn toekomstige carrière schaden? Theologie studeren zorgt ervoor dat ik de dans ontspring. Immers je bent vrijgesteld wegens het studeren voor of het uitoefenen van een geestelijk ambt. Een reden te meer om naar Kampen te gaan!
Waarom zie ik zo tegen die dienstplicht op? Heb ik – op de ontgroening na – allerlei vreselijke verhalen gehoord? Nee. Veel jongens vinden het een saaie tijd, waarin ze zich stierlijk vervelen. Ze brengen hun tijd in ledigheid door zoals dat zo mooi heet.
Mijn vader moet voor zijn dienstplicht naar Nederlands-Indië. Maar bij de inentingen voor de tropen gaat er iets goed mis. Hij krijgt een hersenvliesontsteking en is nooit uitgezonden. Hij heeft geluk gehad want er zijn ook jongens aan die foute inenting doodgegaan. Hij wordt foerier en heeft het ongeluk dat hij zevenmaal ‘op herhaling’ moet. Altijd in de periode van de oogsttijd wanneer mijn opa hem natuurlijk goed kan gebruiken.
Wellicht is mijn homoseksualiteit de reden dat ik zo’n hekel heb aan de dienstplicht. Eigenlijk zou het een walhalla voor me moeten zijn. Al die jongemannen om me heen, die male-bonding, die kameraadschap voor het leven, maar ik zie alleen de negatieve kanten. Wat als ze het zullen ontdekken, wat als ik gepest ga worden? Nee, mooi dat ik op deze manier de dans kan ontspringen.
Jaren later heb ik die dienstplicht ruimschoots ingehaald. Als programmamaker maak ik veel items over allerlei defensieonderdelen, zowel bij Land- en Luchtmacht als Marine. Ik ben een jaar lang ondergedompeld geweest bij de Luchtmacht. Maak bij de mariniers de wintertraining in Noorwegen mee. Lig te rillen van de koud in een legertentje in Polen omdat we een internationale oefening van de Luchtmobiele brigade volgen. Ik voel me als een kind in een snoepwinkel en geniet van de candy’s in een uniform.
Een keer ben ik ontdekt. We filmen een amfibische landing. Enkele mariniers dragen een zendertje en ik kan op afstand meeluisteren. De marinier die zegt ‘Die rooie is een homo’ is vergeten dat we ondanks dat we op verre afstand staan, we alles letterlijk kunnen horen. Ik heb blijkbaar bij de oefening iets te lang naar zijn geweldige fysiek gekeken. Tijdens de rest van die draaidag ben ik extra op mijn hoede en mijd ik de desbetreffende militair. Hij wordt niet uitgenodigd voor een diepte-interview over zijn functioneren door de verslaggever van dienst: die rooie flikker!