Ouders zullen het herkennen. Je kind begint te praten en je wilt graag dat het eerst ‘papa’ of ‘mama’ kan zeggen, naar gelang de belanghebbende. Wat ik zelf als eerste heb gezegd weet ik niet en ik kan het ook niet meer navragen. Wel staat het eerste woord dat ik kon schrijven me helder voor ogen. Je mag drie keer raden maar ik denk niet dat er iemand is die het juiste antwoord zal geven. Het is zeker geen ‘aap, noot, mies’, of ‘roos’ wat de onderwijsvernieuwing in mijn tijd verlangde. Ik krabbel mijn eerste woordje in een oud groen boekje met tijdtabellen van de DVM, de Drentse Vervoer Maatschappij. Bekend van de gele bus die van Assen naar Meppel rijdt, lijn 20. Hoe ik daaraan kom is een raadsel want ons vervoer is toch voornamelijk met de fiets. In zo’n prachtige kinderkrabbel schrijf ik ‘s a m e’. Nee, er volgt geen n op want het zou te mooi zijn als je eerste geschreven woordje als kind ‘samen’ is, zo sociaal ingesteld ben ik nog niet. Ik denk dat ik ongeveer vijf jaar ben als ik alle witte vlakken in het busboekje er vol mee krabbel, ik kan er geen genoeg van krijgen. En waar slaat het woord op? Het blijkt een merknaam van een tractor te zijn. En nu frons ik mijn wenkbrauwen, want we hebben paarden op de boerderij en zeker geen trekker. En die dierlijke pk’s hebben andere namen, meer familie gerelateerde, zoals Wendy of Jansje. Hoe kom ik dan aan dat SAME? Een oom die vaak een handje komt helpen bijvoorbeeld als het hooi moet worden binnengehaald of iets anders waar paarden te lang over doen, komt altijd met zijn McCormick langs. Een rood-witte trekker met als het slecht weer is een grijs regenzeil om de bestuurdersstoel. Dat kan dus niet de inspiratiebron zijn geweest. De buurman dan? Die heeft een Zetor als ik me goed herinner die wel uitgedost is met een heuse cabine van glas. Dan rest alleen nog de loonwerker, die de aardappels komt rooien, het gras maait, met de balenpers langskomt of een andere grote klus waar zwaar materieel voor nodig is. Die heeft meerdere soorten tractoren maar die zijn bij mijn weten blauwwit of groen, meer in de John Deerne en Fordsector. Het is een hele studie. Ik moet de naam vaak hebben gezien en het heeft grote indruk op me gemaakt. Je kan er een hele psychologie op loslaten. Op internet lees ik dat SAME een afkorting is voor Società Accomandita Motori Endotermici, een Italiaans tractormerk. De fabriek bouwt al negentig jaar tractoren met dieselmotoren voor de land- en tuinbouw. SAME is landbouwgeschiedenis gebald in vier letters. ‘De onderneming heeft er mede voor gezorgd dat de landbouwsector kon moderniseren, zowel met tractoren als met een hele resem technische innovaties. Elk model is modern, efficiënt, robuust en stevig gebouwd, veilig en betrouwbaar… Kortom, een onvermoeibare partner die u nooit in de steek laat,’ staat op hun huidige website. Wat een prachtige symboliek als je het op mijn taalvaardigheid loslaat. Mooier kan je het niet onder woorden brengen. Het is dus allemaal begonnen met dat ene woordje SAME. Toch blijft mijn grote vraag wie had die tractor die zo’n onuitwisbare indruk op me heeft gemaakt? Dagen heb ik erover nagedacht. Ik herinner me plotseling dat we in de herfstvakantie naar de Landbouwbeurs op de Zuidlaardermarkt zijn geweest en dat ik daar een plastic tas met allerlei folders van landbouwmaterieel, waaronder tractoren heb verzameld. Daar is mijn verzamelwoede begonnen. Er zal ongetwijfeld een prachtig glimmend exemplaar van een nieuwe SAME tussen hebben gezeten, die mijn jonge verbeelding heeft geprikkeld.
