Honderd jaar worden is een mijlpaal. Het heeft een magische aantrekkingskracht. Al eeuwenlang spint de mens verhalen rondom onsterfelijkheid: in het epos van Gilgamesj, dat in 2100 voor Christus is ontstaan, probeerde Gilgamesj het kruid van het eeuwige leven in handen te krijgen.
Blauwe zones
Erg oud worden is niet voor iedereen weggelegd, maar er zijn regio’s waar de bewoners meer dan gemiddeld de honderdjarige leeftijd bereiken. Ogliastra op Sardinië, Ikaria in Griekenland of Okinawa in Japan kennen veel eeuwelingen. Er is onderzoek gedaan naar het geheim van deze ‘blauwe zones’, maar de uitkomsten verschillen nogal. Elke zone heeft eigen kenmerken, waardoor je er geen algemene conclusies aan kunt verbinden. Op Ikaria drinken ze veel, in Ogliastra juist geen druppel.
Aan de Universiteit van Leiden zijn wetenschappers bezig met een lang-leven-studie. Daarvoor onderzoeken ze het DNA van families waarvan de leden heel oud worden. Het blijkt dat ze een goedwerkend immuunsysteem hebben (dus minder vaak ziek zijn) en een heel goede stofwisseling. In het gen van die families is één bouwsteentje anders en daar ligt misschien wel de ‘holy grale’. Dan komen we al snel uit bij genetische manipulatie, maar dat is niet de weg die we moeten willen gaan. Ik denk wel dat er medicijnen op de markt zullen komen die proberen het verouderingsproces van onze cellen tegen te gaan.
Genen
Dus oud worden heeft te maken met je genetische aanleg, maar ook omgevingsfactoren en levensstijl spelen een rol. Wat de wetenschappelijke onderzoekers weten van de honderdjarigen die ze bestuderen is dat ze minder hebben gerookt en gedronken. Ze zijn positief ingesteld, ze voelen zich nog jong, ze genieten en proberen de leuke dingen uit het leven te halen. En ze hebben een hogere opleiding genoten.
Gezond leven, veel bewegen en goed slapen zijn belangrijke leefregels, maar ook wat er tijdens je leven allemaal gebeurt is van invloed. Had je genoeg te eten, was er superstress tijdens je jeugd, was er geld om je te ontwikkelen, ben je sociaal gehecht?
Survivallskills
Kortom, je moet over een aantal survivalskills beschikken. Je kan beter zo vroeg mogelijk met het naleven van de leefregels beginnen, maar er zijn proeven van zestigjarigen die ze drie maanden lang volgens een gezond patroon laten leven, en ook bij deze groep is er nog van alles te verbeteren. Aan hun bloedwaardes is af te meten dat ze er gezonder op worden. Dat is toch goed nieuws voor 60-plussers!
Voor ouderen is het van belang om hun spieren en hersenen op peil te houden. Volgens sommige onderzoekers is het spreken van twee talen goed voor de conditie van je hersenen. Dat kan ook door elke dag de krant uit te spellen, je met het nieuws bezig te houden of door in de omgeving van jonge mensen te verkeren. Dus actief met de buitenwereld bezig zijn. Anders verschrompelen de hersencellen en is het heel moeilijk ze weer op te bouwen. ‘Use them or lose them.’ Hetzelfde geldt voor je spieren.
Ook een rijk sociaal leven is cruciaal als je gezond oud wilt worden. Eenzaamheid is dodelijk. We zijn gezelschapsdieren, we zijn gewend aan sociaal contact, dat geeft plezier en ontspanning. Zorg voor een vangnet, blijft aangehaakt bij de samenleving met vrienden en familie om je heen.
Conclusie
Goede genen bepalen al de helft of je gezond en helder oud wordt. Maar ook veel bewegen en gezond eten, het zijn clichés, is belangrijk. En wees geen kluizenaar, maar zorg voor betekenisvolle mensen om je heen. Dat kan tien tot vijftien jaar aan je leven toevoegen.