Het is geen prettig jaar geweest. Alles is abnormaal. En zo zullen we dit jaar ook afsluiten. In alle opzichten is het opmerkelijk. Wanneer maak je een jaar mee met twee identieke cijfers achter elkaar: 20 20? Dat overkomt je maar een keer. Nou, dat het niet een jaar als alle andere werd, hebben we gemerkt. Niemand had kunnen vermoeden dat we met mondkapjes gingen rondlopen. Dat we elkaar ter begroeting geen hand zouden schudden. We zouden het onbeschoft vinden. Sterker nog we moeten al maanden zoveel mogelijk uit elkaars buurt blijven, minimaal op anderhalve meter. We mogen maar twee mensen uitnodigen om de jaarwisseling te vieren. En er mag niet geknald worden!
Nu ben ik geen vuurwerkfanaat. Verder dan een sterretje aansteken ben ik nooit gekomen. Ik ben doodsbang voor vuurwerk en ben altijd blij als het jaarlijkse ritueel weer achter de rug is. Ook als toeschouwer voel ik mij niet veilig. Je zal maar zo’n verdwaalde vuurpijl in je oog krijgen!
Nee, ik vind een jaartje zonder vuurwerk geen ramp. Persoonlijk vind ik het geldverspilling, zeventig miljoen de lucht inschieten, het is echt ongehoord. Misschien is het wel tegen het zere been voor alle mensen die zeggen: ‘Het hoort erbij, wil je ons weer een gebruik, een traditie ontnemen?’
Het was bijzonder om de afgelopen maanden de vuurwerkdiscussie te volgen. Toen er geruchten gingen dat het kabinet om de druk op de zorg te ontzien tot een algeheel vuurwerkverbod zou komen, klom de Branche Pyrotechniek Nederland meteen in de pen en publiceerde een paginagrote advertentie in de krant waarin ze stelden dat de zorg nauwelijks baat heeft bij een verbod. Bij voorbaat zeiden ze sorry voor de gevolgen:
- Sorry dat politici hiervoor de coronacijfers misbruiken
- Sorry dat ze dit doen om politieke redenen
- Sorry dat de politie geen mogelijkheid krijgt dit te handhaven
- Sorry voor de toename van illegaal vuurwerk
- Sorry dat de druk op de zorg niet zal verminderen
- Sorry dat we geen lichtpuntje(s) bieden om middernacht
- Sorry…
De vuurwerkfabrikanten schreven in hun advertentie ook dat er veel gevaarlijker hobby’s zijn dan vuurwerk afsteken. ‘Fietsen en schaatsen,’ meenden ze, ‘zouden eigenlijk ook moeten worden verboden.’ Een totaalverbod op alles zou de zorg pas echt ontlasten, betoogden de fabrikanten schertsend.
In een van de talkshows reageerde Diederik Gommers, op persoonlijke titel, dat vuurwerkslachtoffers niet massaal op een ic terechtkomen. Ze komen vooral bij de huisartsposten en de spoedeisende hulp terecht. De nieuwjaarsnacht is traditiegetrouw een van de drukste momenten in de acute zorg. Vorig jaar werden 385 mensen op de spoedeisende hulp behandeld wegens vuurwerkverwondingen. Nog eens negenhonderd mensen kwamen terecht bij een huisartsenpost.
Inmiddels is het algeheel vuurwerkverbod er gekomen. Wat vrees ik kan leiden tot een grimmig en gewelddadig en agressief oud en nieuw.
Eerlijk gezegd hing een vuurwerkverbod al enige jaren in de lucht. In Hilversum was er om die reden al een paar maal een collectief vuurwerkmoment op de Markt. En nu kon de veiligheidsraad het coronavirus misbruiken om het vuurwerkverbod er landelijk door te drukken. Wellicht met de gedachte: een jaartje niet, en dan nooit meer. Vuurwerkafstekers krijgen honderd euro boete en een aantekening op hun strafblad. Ik wens de politie en boa’s veel succes met de handhaving. De politie maakt zich terecht zorgen over het gebruik van zwaar vuurwerk de komende dagen. Er kwamen meldingen van vuurwerkklachten, onrust in Arnhem, Roosendaal, Urk, Veenendaal en rond kerst in Veen.
Men ontdekte een andere oudjaarstraditie: het carbidknallen. Ik ben geboren in een streek waar dat gebruikelijk is, maar pas toen ik in Kampen woonde werd ik er daadwerkelijk mee geconfronteerd. Wat een lawaai dat geeft. In de jaren ‘80 werd er ook nog geen bal gebruikt om weg te schieten, maar gewoon het deksel dat bij de melkbus hoorde. Als je geluk had was er een touw aan vastgemaakt. Voor de schieter een manier om het lid snel terug te vinden. In Kampen vond het carbidschieten gewoon plaats in de binnenstad, en dus niet in een buitengebied. Sterker nog: twee groepen benaderden elkaar vanuit de beide uiteinden van de Oudestraat om elkaar in het midden, op de Plantage te treffen. In de jaren dat ik boven de Tap woonde hield ik mijn hart vast en haalde ik waardevolle spullen bij de ramen vandaan. Je zou maar zo’n deksel door je raam naar binnen krijgen. Ieder jaar sneuvelden er wel een paar etalageruiten.
Carbidschieten is levensgevaarlijk als je er geen ervaring mee hebt en het is zeker goed dat ook daar een verbod op is gekomen.
Kortom geen ‘feestelijke’ afsluiting dit jaar. Als iemand door het afschieten van vuurwerk over dit bijzondere jaar al een goed gevoel zou kunnen krijgen, als goedmakertje zeg ik: ‘sorry, vuurwerkliefhebbers!’ Maar zoals je zult begrijpen ben ik daar niet rouwig om. Wat me meer aan het hart gaat is dat we elkaar niet kunnen omhelzen, echt fysiek een goed nieuw jaar kunnen wensen. Dat maakt deze jaarwisseling voor mij persoonlijker nog een eenzamer wisseling als anders. Hopelijk gaat er snel een tijd komen dat we elkaar weer kunnen omarmen. Ik ga er maar vanuit dat de beste omhelzingen nog zullen komen. En oké, voor diegene die dat wil mag op die dag een groot vuurwerk afschieten!