De namiddagzon trekt een streep over de glinsterende zee. Aan de horizon zie ik Jacobladders uit de wolken naar de Atlantische oceaan reiken. Ik ben aan de westkust van Wales. Deze week maken we opnamen voor de EO-documentaire Vergeten Inzet, over de rol van de Nederlandse vissers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ze werden met gevaar voor eigen leven ingezet om met hun omgebouwde vissersboten de zee rondom Groot-Brittannië mijnenvrij te houden.
We staan op de kliffen om de containerschepen te filmen die op weg zijn naar het idyllische vissersdorp Milford Haven. Achter ons staat de vuurtoren met aan haar voet grazende schapen. Het vredige tafereel wordt ruw onderbroken door het geluid van een mobiele telefoon. De geluidsman neemt op. ‘Nee, dat meen je niet! Hoe is het dan nu met hem?’
We kijken hem geschrokken aan, wat is er aan de hand? Pim Fortuyn is na een radio-interview op het Mediapark in Hilversum neergeschoten en ze zijn nu bezig hem te reanimeren.
Verslagen gaan we verder met de opnamen, maar de sfeer is terneergedrukt. Na elk shot checken we het nieuws op internet. Af en toe krijgen we via de telefoon actuele berichten uit Nederland. De schutter is door de politie ingerekend bij het Texaco tankstation op de Lage Naarderweg. Als we horen dat Fortuyn aan zijn verwondingen is overleden houden we de draaidag voor gezien. Het mooie licht waarom we hadden besloten hier op dit moment te filmen, is toch verdwenen.
We drinken een Engels biertje en bespreken dat dit alweer een brute moord is op een BN’er. We halen herinneren op aan het memorabele optreden van Fortuyn op de avond van de gemeenteraadverkiezingen in maart en de vernieuwende rol van de rechts-populistische politicus, die op weg was om de nieuwe minister-president te worden bij de aanstaande Tweede Kamerverkiezingen. https://youtu.be/xXm7nYKpBlA
De volgende ochtend vragen we bij het ontbijt aan het gezin waar we logeren om de krant. Die hebben ze niet, maar de gastvrouw begrijpt wel waarom we het nieuws willen lezen. Met een sterk Welsh accent vraagt ze: ‘What is that with your Dutch politics?’
Wij weten het ook niet. We hebben wel begrepen dat er rellen zijn uitgebroken omdat een deel van de bevolking woedend is op het zittende paarse kabinet Kok.
In de kiosk kopen we The Guardian. Pontificaal staat het dode lichaam met een bebloed hoofd op de voorpagina met daarboven: assassinated. Een rilling loopt over mijn rug. Moet dit? De foto heeft veel impact. En bij iedereen die we die dag interviewen is het onderwerp van gesprek.
Op donderdag komen we met de veerboot terug in Nederland. Het voelt anders, alsof er een gat in de dijk is geslagen. Het is rustig op straat, er zijn geen rellen meer, maar het land is verdeeld. Heel gek dat zoiets gebeurd op een plek waar je vaak komt, in de plaats waar je woont. Je kunt het je bijna niet voorstellen. De volgende dag is de begrafenis. https://youtu.be/rpca9WiqMyo Het beeld van de mensen die rijen dik langs de weg staan en bloemen op de witte rouwauto gooien, blijft me altijd bij.