Bovensmilde, vijfde klas lagere school. Het schooljaar is net begonnen op een voor mijn gevoel ‘vreemde’ school. De gereformeerde lagere school staat in het dorp, recht tegenover onze kerk. Maar er is een fusiegolf aan de gang in het land. Om het hoofd boven water te houden zijn de gereformeerde en de hervormde school samengegaan. Daarom ga ik nu voor het tweede jaar naar de hervormde school die aan het begin van de Meesterswijk staat.
Ik zit achter in de klas, bij het raam dat uitzicht biedt over de achtertuinen van de mensen die aan de Drentse Hoofdvaart wonen en de uitgebreide landerijen die erachter liggen. Heel in de verte kun je bij mooi weer de boerderij zien, waar ik woon. De tafeltjes staan ‘modern’ opgesteld: in groepjes van vier tegen elkaar aangeschoven. Op de achterwand heeft meester Meesters (ja, ik verzin het niet) een grote lichtblauwe poster opgehangen. Met grote letters staat er op: OLYMPISCHE SPELEN MÜNCHEN 1972. Ik herinner me dat in het midden het Olympisch stadion staat afgebeeld met de witte pilaren waartussen een soort netachtige overkapping is gespannen die doorzichtig is. Aan de randen van de poster staan de logo’s van de deelnemende sporten afgebeeld. Het blijkt een gedenkwaardige poster te zijn met een geheel eigen verhaal.
De zomerspelen van 1972 in de Bondsrepubliek Duitsland zijn bedoeld als ‘heitere Spiele’, de vrolijke spelen die de herinnering aan de Spelen van 1936 in Berlijn, Hitler en nazi-Duitsland, moeten uitwissen. Het begint ook als een prachtig sportfeest, maar die idylle wordt op 5 september wreed doorbroken. Palestijnse guerrillastrijders vallen in de vroege ochtend het Olympisch dorp binnen. Daarbij doden ze twee Israëli’s en gijzelen ze negen leden van de Israëlische ploeg.
Dat is een grote streep door de rekening van de Spelen die bedoeld waren om een goed beeld te geven van het moderne West-Duitsland. Er mocht absoluut geen militair vertoon of agenten in het straatbeeld te zien zijn. Achteraf heel naïef want begin jaren ’70 waren er veel vliegtuigkapingen en in West-Duitsland zelf was de Rote Armee Fraction actief met diverse bomaanslagen. Het was beslist geen ‘vrolijke tijd’.
Begin ’72 vragen de Palestijnen aan het olympisch comité om mee te mogen doen aan de zomerspelen. Maar Palestina is geen erkend land en het verzoek wordt geweigerd. De gefrustreerde Palestijnen trekken daarom een eigen plan door het olympisch dorp binnen te vallen.
De afhandeling van de gijzeling verloopt dramatisch. Israël (Golda Meir) wil absoluut niet toegeven aan de eisen en biedt aan een antiterreureenheid te sturen. De Duitsers die zo’n eenheid niet hebben willen het zelf oplossen, want de Spelen moeten zo snel mogelijk weer door kunnen gaan. Op het militaire vliegveld Fürstenfeldbruck gaat het volkomen mis. De gijzelnemers denken dat ze een vrijgeleide naar Egypte krijgen, maar ze worden in een hinderlaag gelokt. De terroristen doorzien het plan en openen het vuur en gooien een handgranaat in de helikopter met de negen gijzelaars. In het vuurgevecht met de scherpschutters dat hierop ontstaat komen vijf gijzelnemers en een politieman om. De mislukte bevrijdingsactie is live op de televisie te volgen. https://youtu.be/YeQLL5WG5oY https://youtu.be/tdimKT4Tsk0
De dag erna is er een herdenkingsdienst in het stadion waarbij de toenmalige IOC-voorzitter Avery Brundage verklaart: ‘The Games must go on.’ En dat gebeurt. Enkele Nederlandse deelnemers trekken zich terug en gaan naar huis. De meeste (internationale) atleten blijven. Achteraf is het wielrenner Hennie Kuipers en judoka Wim Ruska kwalijk genomen dat ze gebleven zijn en op hun gewonnen medailles rust voor altijd een smet.
Een jaar lang kijk ik elke schooldag tegen deze memorabele poster aan. Ik kan dan nog niet vermoeden dat ons dorp vijf jaar later met een soortgelijk gijzelingsdrama te maken zal krijgen…