In de aanloop naar Kerst 1993 gebeurt er iets wat niemand verwacht. Hoewel de Maas met enige regelmaat buiten haar oevers treedt, maakt ze het dat jaar wel erg bont. Na een periode van aanhoudende regen stijgt het water plotseling erg snel. De hoogste waterafvoer sinds mensenheugenis wordt gemeten.
Dijken in Limburg begeven het onder de druk van het water. Evacuaties zijn in volle gang. Itteren, Borgharen, Roermond, Venlo en Gennep zijn zwaar getroffen. Mensen moeten gedwongen hun woningen verlaten. Vaak nadat ze kostbare spullen voor zover mogelijk naar de eerste verdieping hebben gebracht, Naar verwachting zal het vijf dagen hoogwater blijven. Mensen die nergens heen kunnen worden opgevangen in speciaal ingerichte opvangcentra.
Regelrechte ramp
Ook de boeren ondervinden veel schade, hun vee moet in veiligheid worden gebracht, en met name de tuinbouw in de regio kampt met wateroverlast. Boerderijen zijn totaal van de bewoonde wereld afgesloten. Als je dat overkomt op een plek waar je dacht dat het droog zou blijven is dat een regelrechte ramp.
Meer dan twaalfduizend mensen worden geëvacueerd, ongeveer tien procent van het oppervlak van de provincie Limburg loopt onder water, zevenduizend huizen krijgen water binnen. Buiten het menselijk leed is ook de materiële schade enorm. https://youtu.be/Ecva0LfVXNc
Als na de kerstdagen het water zakt en men met de schoonmaak kan beginnen, rest de vraag hoe een soortgelijke ramp in de toekomst voorkomen kan worden.
Maatregelen
Politiek Den Haag treft maatregelen. Maar toch gaat het snel weer mis als Maas en Rijn in januari 1995 opnieuw met hoge waterstanden te kampen krijgen door zware regenval in de winter. Het hoge water heeft ook ernstige gevolgen voor het Gelderse rivierengebied. De op drift geraakte rivieren zorgen voor een van de grootste evacuaties uit de recente geschiedenis.
Naderhand heb ik diverse tv-programma’s over deze watersnood gemaakt. Variërend van reddingsacties om mensen uit een benarde posities te halen met helikopters van de marine, tot Teleac/NOT-series over waterbeheer en ruimte bieden voor de rivieren om de overvloed aan water kwijt te kunnen raken.
ICCP-rapporten
Dit jaar is het warmste jaar ooit, maar ook het natste, er is nog nooit zoveel regen gevallen. Ik maak me zorgen over de klimaatveranderingen en de betekenis die dat voor Nederland heeft dat voor een groot deel onder de zeespiegel ligt. Zijn we voldoende beschermd tegen hoog water in rivieren en zee? Ernstige ICCP-rapporten met verontrustende cijfers verschijnen aan de lopende band en mogelijke scenario’s worden bedacht wat er moet gebeuren als de zeespiegel met een halve meter stijgt, of zelfs met een, twee of wellicht drie meter. Een dijk in de Noordzee of meebewegen met het water? Hoe Nederland kan omgaan met de zeespiegelstijging (volkskrant.nl) Tegen die tijd leef ik niet meer, maar je mag nooit denken: na mij de zondvloed.
De herinnering aan de watersnood in Limburg – nu dertig jaar geleden – stemt tot nadenken, want ook nu maakt men zich op veel plekken langs de rivieren op voor hoog water tijdens de kerstdagen.