Paaseieren

Het is Tweede Paasdag. Komen de eieren al uw keel uit? Waarom die eieren schilderen en verstoppen, dat paasbrood en een paashaas?

Bij mijn vader thuis eten ze met Pasen alleen maar eieren. Mijn oma kookt ze in een enorme grote pan en de kunst is om zoveel mogelijk eieren naar binnen te proppen. Als mijn moeder mijn vader leert kennen, vindt ze het maar een rare bedoeling zodra ze deze happening voor de eerste keer meemaakt. Haar toekomstige man verorbert zomaar tien eieren. Alle kinderen Meints eten tegen elkaar op. Negentien eieren is geen uitzondering. Iedere keer als ze dat verhaal vertelt lopen de koude trillingen over haar rug en trekt ze er nog een vies gezicht bij. ‘Je zou er dagen beroerd van worden,’ zet ze haar verhaal kracht bij. Mijn vader krijgt altijd een grote glimlach op zijn gezicht als ze over het eiereneten begint.

Dus voor ons als kinderen met Pasen geen grote hoeveelheden eieren. Eén is wel voldoende, vindt mijn moeder. Vaag kan ik me nog wel herinneren dat er in de kinderjaren chocolade eieren verstopt werden en dat we ze dan moesten zoeken. Of we er fanatiek in waren, ik weet het niet. Waarschijnlijk staat ons zoeken in schril contrast met de kleinkinderen van mijn zus. De jongens kunnen er geen genoeg van krijgen om in de tuin alle verstopte eieren te zoeken. Dapper dartelen ze door de tuin met hun felgekleurde emmertjes. Wie vindt ze het eerst en wie heeft er het meest? Het spel kan wel uren doorgaan, zo leuk vinden ze het. Iedere keer moeten de eieren opnieuw verstopt worden. Gelukkig is het mooi weer die dag.

Terug naar die traditie. Het christelijke paasfeest is vermengd geraakt met een aantal heidense lentefeesten. Eieren staan symbool voor vruchtbaarheid, voor wedergeboorte. De komst van de lente wordt gevierd met eieren, door ze in de bomen te hangen. Het verstoppen van de eieren is een van oorsprong Duitse traditie. De Germanen offerden eieren aan de goden. Ze begroeven de eieren in de akkers en baden vervolgens om een vruchtbare oogst.

Een andere verklaring voor de eieren– die meer vanuit een religieuze hoek komt – heeft te maken met de periode van het vasten. Tijdens deze periode is het als christen niet de bedoeling dat je vlees en zuivel eet. Vroeger werden eieren als zuivelproducten beschouwd. Die bleven dus liggen, terwijl de kippen gewoon doorgingen met broeden. Na de vastenperiode werd het een gewoonte om een deel van het overschot op te eten.

Maar welke rol speelt de paashaas in dit geheel? Want een haas legt geen eieren en heeft ook geen mandje op zijn rug. Een uitleg is de volgende: vogels leggen wel eens eitjes in de holen van de hazen. Dat zou de link tussen hazen en eieren kunnen verklaren. Wel is bekend dat een ei het symbool is van nieuw leven. Aangezien Pasen in het vroege voorjaar valt, is de link met nieuw leven – lente staat symbool voor nieuw leven – wel logisch. De haas is van oorsprong een heidens symbool en staat voor vruchtbaarheid. Het eten van eieren is over de hele wereld verbonden met feesten in het voorjaar.

Ten slotte nog het paasbrood. Na de vastenperiode wordt er traditiegetrouw uitgebreid gegeten om de ‘sobere’ tijd af te sluiten. Paasbrood is nu eenmaal brood in een chic jasje, met extra veel ingrediënten: spijs, rozijnen, noten, krenten, sukade, sinaasappelsnippers. De keuze voor brood is natuurlijk te verklaren door de woorden van Jezus, die zichzelf vergeleek met het brood dat hij uitdeelde.

Zo lopen verschillende tradities door elkaar en speelt de hedendaagse commercie er handig op in. De supermarkten hebben een recordomzet met de paasverkoop. Dus wordt vandaag niet al te misselijk van het eten van eieren in welke vorm dan ook. ‘Al valt dat ook wel een beetje mee,’ zegt mijn vader, terwijl hij nog vlug een paaseitje in zijn mond stopt.