Mijn eerste klus als ZZP-er is voor het Teleac-programma ‘Bij Ons Thuis’. Een opvoedprogramma. De wereld van kinderen is veel complexer dan vroeger. Invloeden van buiten beïnvloeden hun ontwikkeling, zonder dat de ouders dit altijd in de gaten hebben. Ik maak voor dit programma de filmpjes waarover in de studio door de ouders en opvoedkundigen wordt gediscussieerd. Kinderen in de leeftijd van 6-12 komen daarin aan het woord over een bepaald onderwerp. Zo komt co-ouderschap, hoogbegaafdheid en onder andere adoptie ter sprake. Een kind voor, een kind tegen.
Tijdens de redactievergadering -het is net na het instorten van de Twin Towers- wordt er gesproken over het vieren van het Sinterklaasfeest, of ouders tegen hun kinderen mogen liegen over het bestaan van Sinterklaas en of je het überhaupt wel moet vieren? Met verbazing kijk ik de tafel rond, wat is er dan met het Sinterklaasfeest? Het pijnpunt blijkt te liggen bij de Zwarte Pieten. Ik heb er nog nooit zo over nagedacht en ik vind het in eerste instantie een onzin onderwerp. Maar goed er wordt besloten het onderwerp (toen al!) bij de horens te vatten. Ik moet naar een kindje in de Bijlmer waar nog nooit Sinterklaas is gevierd. Nu is bij televisiemaken het regisseren van kinderen en dieren het lastigste wat er is. Het vergt soms een speciale aanpak. Het is voor mij een van de eerste keren dat ik niet zelf de productie en voorgesprekken doe met degenen die geïnterviewd worden. De redactie doet dat telefonisch en ik moet het op een creatieve en op originele wijze in beeld brengen. Maar als een kind zich overvallen voelt door de heisa van een filmcrew moet je eerst die angst overwinnen en de spanning bij het kind proberen weg te nemen. Het is ook nogal wat als zo’n uit de kluiten gewassen grote man met een rode woeste haardos over de vloer komt. Meestal ga ik dan terwijl camera en geluid bezig zijn een interviewsetting voor te bereiden met het verlegen kind een potje voetballen of een ander spel om het ijs te breken. Maar bij dit meisje heb ik meteen al door dat dit niet gaat werken. Geen van de ouders is thuis, alleen een ouder zusje dat ook geen boe of bah zegt. En met dit timide meisje moet ik een item maken. Ik krijg er helemaal niets uit, al helemaal niet waarom ze bij haar thuis geen Sinterklaasfeest vieren of wat ze tegen de Zwarte Pieten heeft. Het is een ware martelgang. Uiteindelijk probeer je maar zinnen voor te kauwen en in de mond te leggen, want ik moet wel met een bruikbaar item terugkomen. Ik ben allerminst tevreden en probeer er in de montage zo goed mogelijk een koekje van te bakken. Voor mij is dit de eerste kennismaking met de Zwarte Pietendiscussie.
Het voorval verdring ik uit mijn geheugen totdat jaren later in diverse discussieprogramma’s het onderwerp in een heftige vorm ter tafel komt. Ik snap dat blackfacing een racistisch fenomeen is en dat het niet past binnen de waarden van een tolerante en inclusieve samenleving. Ik ben me met mijn witte ogen nooit bewust geweest van de racistische karikatuur van het hulpje van de goedheiligman. Nu kun je er niet meer om heen. Ik denk dat het kinderfeestje langzaam zal worden omgebouwd en dat de Zwarte Piet een andere rol zal krijgen en een ander gezicht. En op den duur komt er helemaal niemand meer met de Sint mee. Maar kom op mensen, om het meteen rigoureus af te schaffen, daar moet sprake zijn van een glijdende schaal. De roe en het boemankarakter van Piet, de angst die je als kind had omdat je wijs werd gemaakt dat als je stout was geweest je meegenomen zou worden naar Spanje, is ook langzaamaan verdwenen. Geef het tijd en houd een beetje rekening met elkaar, maar ga geen Sinterklaasintochten en -feestjes op een grimmige manier verstoren. Via de vreselijke roetveegpieten zal het uiteindelijk witte pieten en geen pieten worden, denk ik.