Deze week zou Rotterdam bruisen, het zou gezellig druk zijn in de stad, uitgelaten fans vanuit geheel Europa zouden samenkomen en samen feest vieren. Gisteravond zou in de Cruise Terminal de openingsceremonie van het Eurovisie Songfestival 2020 zijn geweest. De stad zou bezig zijn de miljoenen die in het organiseren van het grootste muziekfestival ter wereld zijn gestoken terug te verdienen via horeca, hotels en winkels. Zou en normaal gesproken, maar er is in een paar maanden veel gebeurd en – in eerste instantie – is terecht besloten het festival te annuleren. Op grond van de maatregelen die de Nederlandse en buitenlandse overheden hebben genomen heeft de European Broadcasting Union (EBU) besloten de stekker eruit te trekken. Een moeilijke beslissing maar het is in het belang van de gezondheid van artiesten, medewerkers, fans en bezoekers, alsook de situatie in Nederland, Europa en de wereld.
Zijn er alternatieven overwogen? Wellicht. Hoe langer ik er over nadenk hoe meer ik het eigenlijk een blamage vind dat er niet voor een alternatief is gekozen. Zwaar woog daarbij dat het songfestival een feest is waar veel mensen op afkomen en dat is een essentieel onderdeel van het concept geworden; een vol Ahoy, mensen uitgedost met vlaggen en in vrolijke kledij. Als deze randvoorwaarden er niet zijn dan is er voor de fancommunity niet veel meer aan. Zingen zonder publiek zou de ziel uit het festival hebben gehaald.
Maar na de annulering verscheen elke vrijdagavond op YouTube: Eurovision Home Concerts. Een uur lang de deelnemers die hun lied brachten vanuit de huiskamer. Daarnaast zongen ze een door het publiek gekozen cover van een oud-songfestivallied. Dat leverde mooie bijdragen op. Het vreselijke lied Hard rock hallelujah van Lordi nu gevoelig gebracht op piano, bijvoorbeeld. Wie niet kan zingen valt bij de akoestische versies meteen door de mand.
Het festival had natuurlijk op een nieuwe, andere manier door kunnen gaan. Het gaat in eerste instantie toch om het liedje, wie heeft het beste, het meest aansprekende lied? Die verkiezing was gewoon nog te realiseren. Liveoptredens vanuit verschillenden landen is technisch niet zo moeilijk te regelen. Ieder land had vanuit een eigen studio een optreden kunnen geven en Europa had kunnen stemmen zonder dat iemand de deur uit hoeft. De technische middelen hebben we en het zou beslist geen houtje-touwtje-televisie hoeven te worden, zoals de huisconcerten bewezen. Voor het gillen en de vlaggetjes had iedereen dan zelf thuis op de bank moeten zorgen. In drie avonden hadden we het hele repertoire kunnen afwerken.
Ja, maar dan zou het geen eerlijke concurrentie zijn, is het tegenargument. Het ene land heeft meer geld en middelen tot zijn beschikking waardoor de look en feel er per land verschillend uit zou zien. Daarom is een en hetzelfde podium in Ahoy nodig. Nou, laat me verklappen dat in de financiële middelen per land elk jaar al verschil heeft gezeten. Ieder land krijgt de basisfaciliteiten aangeboden – lees het decor dat opgebouwd is in Ahoy. Alles wat je extra wilt daar zul je zelf voor moeten zorgen – lees betalen. Zodoende werd de juiste lamp vorig jaar bij het optreden van Duncan Laurence speciaal met spoed vanuit België ingevlogen en was er extra laserlicht door Nederland ingehuurd. Zo liet Poetin persoonlijk zijn wereldkampioen kunstschaatsen Jevgeni Plushenko optreden om met Dima Bilan eindelijk de lang verlangde overwinning binnen te slepen. En zo zijn er allerlei voorbeelden. Als een land graag wil winnen dan kan het op allerlei fronten zijn best doen.
Het songfestival had in een nieuwe vorm – wellicht eenmalig – gewoon door kunnen gaan. In de 65-jarige geschiedenis van het festival zijn er steeds aanpassingen geweest. In 1999 besloot men definitief het orkest aan de kant te zetten en werd het lied live gezongen met een soundtrack. Toen al sprak men dat de show verworden was tot een soort soundmixshow, een verzameling MTV-clips op een rijtje. Lang daarvoor was al besloten dat ook groepen aan de competitie mee mochten doen. De puntentelling en jurering waren vaak aangepast en ook de taal waarin het liedje gezongen mocht worden. Zo had men dit jaar noodgedwongen voor een nieuw (tijdelijk) format kunnen kiezen.
Ik vrees dat de economie de doorslag heeft gegeven. De commercie achter en om de wedstrijd heen is het hoofdmotief geweest om het festival in zijn geheel af te lasten. De mogelijkheid om een deel van de geïnvesteerde miljoenen terug te verdienen voor de stad Rotterdam en Nederland zou niet kunnen worden gerealiseerd als iedereen thuis moest blijven. De opbrengst verschilt per land en varieert van 8 miljoen (Baku) tot 24 miljoen (Wenen) en daarbij rekent men ook de extra toeristen die later in het jaar naar Rotterdam en Nederland komen op grond van wat ze gezien hebben tijdens de show.
Het niet doorgaan is extra sneu voor bepaalde deelnemers die er in de lijstjes van ESC-fans en bookmakers goed voorstonden. Op de dag van annulering was Bulgarije de winnaar, gevolgd door IJsland en Zwitserland.
Inmiddels hebben de meeste landen besloten dat hun afgevaardigde artiest – gekozen of aangewezen – voor volgend jaar dezelfde blijft, alleen zal iedere artiest op grond van de EBU-regels met een nieuw liedje moeten komen. Extra zuur is het voor Litouwen, dat dit jaar ook een grote kans maakte om te winnen. Zoals de meeste Scandinavische landen houden ze daar de komende winter een nieuw selectieproces, omdat er een compleet circus van voorrondes achter zit met diverse tv-avonden die de omroepen voor geen geld willen missen.
Voor Nederland is het goed dat Jeangu Macrooy opnieuw mee mag doen, maar met een andere song. Eerlijk gezegd ben ik daar niet rouwig om, want ‘Grow’ had niet veel televoters opgeleverd en die heb je nodig om hoog te eindigen. Winnen was uitgesloten geweest, al denkt de artiest daar zelf anders over – en maar goed ook want daaruit blijkt dat Jeangu zich ten volle inzet om te winnen. De act zou opnieuw door Hans Pannecoucke zijn vormgegeven. De kracht van het liedje zat in de eenvoud en de langzame opbouw. Ze wilden die naakte kwetsbaarheid opbouwen naar iets hoopvols en euforisch. De zanger zou in zijn eentje op een leeg podium beginnen en later zouden ook de backing vocals het licht instappen. Helaas we zullen het nooit zien en weten wat het gedaan had.
In Spanje heeft men met de ingezonden clips wel een verkiezing gehouden en daar scoorde Nederland totaal niet. De Spaanse deelnemer won, maar dat is logisch als de Spanjaarden ook op hun eigen land mogen stemmen.
Het is nog de grote vraag of het lukt om volgend jaar mei het festival in Ahoy te organiseren, iedereen heeft in principe zijn bereidheid uitgesproken maar het zijn ongewone tijden, en misschien is het wel helemaal financieel niet-haalbaar en moet Nederland de organisatie teruggeven aan de EBU. De gevolgen van de economische crisis worden in de komende periode geïnventariseerd. Daarnaast heeft Rutte gezegd dat zolang er geen vaccin is er geen grote evenementen in ons land mogen plaatsvinden. Dus ESC Rotterdam 2021 is nog lang geen zekerheid. Ik zie het somber in.
Voorlopig heb ik mijn kaartje voor de halve finale nog! Ik wacht met spanning af.
Komende zaterdag krijgen we op het tijdstip van de finale een surrogaatuitzending om ons toch een beetje verbonden te voelen met elkaar, als pleister op de wonde. De deelnemers zingen een flardje van hun lied, en veel sing a long en sing together met als uitsmijter What’s another year van Johnny Logan en Shine a little light van Katharina and the Waves. Twee ex-winnaars. Ik zal er speciaal voor thuisblijven (haha).