Onlangs las ik het boek ‘Alleen’ van Daniel Schreiber, een jonge Duitse essayist die een nieuw licht werpt op hedendaagse onderwerpen. Puttend uit zijn eigen ervaringen en filosofische en sociologische ideeën, onderzoekt hij het spanningsveld tussen enerzijds de behoefte aan vrijheid en alleen-zijn, en anderzijds het verlangen naar nabijheid, liefde en gemeenschap. Centraal in zijn boek staat de vraag: Kun je een goed leven leiden zonder een romantische relatie? En kunnen vriendschappen een remedie zijn?
Erg herkenbaar
Best wel een confronterend boek. Veel van wat Schreiber beschrijft is heel erg herkenbaar. Net als de auteur heb ik er niet bewust voor gekozen om alleen te zijn. Je gaat ervan uit dat je oud zult worden met iemand. Je date, je gaat uit om iemand te vinden, je hebt onenightstands en (korte) relaties om te ervaren hoe het is om met iemand samen te leven. Ergens rond je veertigste stopt het ongemerkt, niet een bewuste keuze, maar je gaat niet meer gericht zoeken. Je wilt niet gefrustreerd thuiskomen dat het weer niet gelukt is, dan kan je beter een avond met vrienden doorbrengen, naar de film gaan of een goed boek lezen. Dat geeft meer voldoening. Maar dat wil niet zeggen dat je geen behoefte meer hebt aan die intieme verbondenheid, het je hart kunnen luchten bij iemand die nabij is.
Buitenwereld
Hoe kijkt de buitenwereld ertegenaan? Sommige mensen zeggen: ‘Zo’n aardige man als jij moet toch wel iemand kunnen vinden?’ Of anderen: ‘Leg je de lat niet te hoog, heb je niet te veel eisen?’
Het is lastig om het alleen-zijn niet als iets negatiefs te zien. Nog steeds wordt de romantische liefde als hoogste waarde, als de ideale situatie gezien. Moet je dan steeds verdedigen of zelfs schamen (er zal wel iets mis met hem zijn) dat je geen partner hebt? Ik denk wel dat de omstandigheden zijn veranderd. Immers een steeds groter wordend aantal mensen leeft alleen (in Nederland 18% van alle inwoners) en in een relatie kun je ook alleen voelen.
Ik voel me (gelukkig) niet eenzaam. Soms ben ik graag alleen, geen gedoe om me heen. Als kind vond ik het prettig om me terug te trekken, een boek te lezen, te struinen over de akkers van mijn vader, alleen of met de hond, even alles om me heen vergeten en in gedachten verzinken, dagdromen.
Goede vrienden
Natuurlijk doe ik ook graag dingen met andere mensen, maar ik vind het geen ramp om in m’n eentje thuis te zijn. Ik vind het fijn om mijn eigen dagritme te bepalen zonder daarover aan iemand verantwoording te hoeven afleggen.
Als je alleen woont zijn vriendschappen belangrijk. Ik prijs me gelukkig met een goede vriendenkring. Belangrijk daarbij is elkaar in zijn of haar waarde te laten. Vriendschap leunt op vrijheid, niet op dwang of verplichtingen.
‘Alleen’ is een uiterst verhelderend boek over de vraag hoe we willen leven. Echt een troost dat je niet de enige bent in leven zonder vaste partner. Het is zelfhulpliteratuur in de letterlijke betekenis van het woord: de lezer wordt deelgenoot gemaakt van de wijze waarop de auteur zichzelf probeert te helpen.