Armoe of rijkdom? Het wiel, het lot beslist. Als je voor een dubbeltje geboren bent, kan je proberen een kwartje te worden, maar je afkomst blijft je achtervolgen. Generaal Johannes van den Bosch dacht daar anders over. Hij wilde de 40 procent van de bevolking die in 19de eeuw in armoe leefde verheffen en van betere leefomstandigheden voorzien. Hij plaatste in het veen enkele gestichten waar armen en wezen huisvesting, onderwijs en eten kregen in ruil voor hun arbeid. Een nobel initiatief. In de voorstelling komen ze op hun knieën uit de slums, de kleine huisjes van de Jordaan gekropen.
Na het grote succes van afgelopen jaar (40.000 bezoekers) is ‘Het Pauperparadijs’ deze zomer terug in Veenhuizen. De theatervoorstelling is gebaseerd op de bestseller van Suzanna Jansen en geschreven en geregisseerd door Tom de Ket (o.a. ‘De Verleiders’). Waar anders dan op het binnenterrein van het gevangenismuseum, het voormalig Derde Gesticht, kan dit stuk over een sociaal experiment gespeeld worden? Ondanks protest van omwonenden.
In een prachtig kaal grijs (het gaat immers over armoede) en uiterst beweeglijk decor speelt zich het liefdesverhaal tussen Teunis en Cato af. Hoe Teunis, een prachtig brutale rol van Steyn de Leeuwe met zijn zusje Aagje (Myrthe Burger speelt de onnozelheid zelve) naar Veenhuizen worden verscheept via Zuiderzee en Drentse Hoofdvaart. Mooi is het dat het grote zeil nog gehavend is van de vorige reeks voorstellingen of zijn de gaten met theatrale verbeelding aangebracht?
In het veen ontmoet Teunis de aanlokkelijk blonde Cato. Via het korenveld zet zich de misère in het opvoedingskamp voort. Ik zal het verhaal -voor zover niet bekend- niet verder verklappen.
Het is een groots muziekspektakel, met muziek en liederen van zangeres Lavalu & de Pauperband. Variërend van een lief slaaplied tot snoeiharde rock tijdens een razzia.
De geschiedenis van de Maatschappij van Weldadigheid, het met bijna militaire discipline heropvoeden van arme paupers tot keurige burgers is prachtig en met eenvoudige middelen verbeeld. Ondanks de goede bedoelingen van Johannes van den Bosch faalde het experiment jammerlijk. De tucht was onmenselijk, de hygiëne bedroevend met allerlei ziektes ten gevolg.
Een beetje moeite heb ik met de alwetend verteller (Paul Kooij). Ik begrijp dat je de historie moet indikken en dat je moet kunnen begrijpen waar het over gaat. Maar als schrijfcoach zou ik zeggen ‘Show, don’t tell’. Waarschijnlijk wil de regisseur ons zo bij de oude verborgen geschiedenis betrekken door af en toe duidelijk een link te leggen naar de maatschappij waarin wij leven.
Het is Les Misérables, een historisch epos in het Drentse veen: prachtig gaat dat zien.
Kijk voor meer informatie op www.hetpauperparadijs.nl